Informatie bewust bijbrengen
Dingen die horende kinderen spelenderwijs leren, moet je je slechthorende of dove kind vaak bewust bijbrengen. Bijvoorbeeld simpele regeltjes, zoals: als je iets wilt hebben, vraag je er vriendelijk om; tegen opa en oma praat je anders dan tegen je vriendjes; sommige onderwerpen bespreek je alleen binnen het gezin. Een doof of slechthorend kind moet, net als een horend kind, zoveel mogelijk informatie kunnen oppikken. Dat vraagt inspanning: als ouder zul je geregeld moeten nagaan of je kind iets heeft begrepen, je zult vaker wat je zegt moeten herhalen of het gesprek even moeten stilleggen om je kind bij te praten. Vermoeiend en soms frustrerend, maar heel belangrijk voor zijn ontwikkeling.
Situaties naspelen
De beste manier om je kind te leren hoe mensen met elkaar omgaan, is heel veel vertellen bij de 'dingen' die hij dagelijks meemaakt. Denk vooral niet dat iets te onbenullig is, je kind kan alle informatie gebruiken. Om het sociale verkeer te leren kennen kun je samen met je kind situaties naspelen, waarbij allerlei regels vanzelf aan bod komen. Je doet bijvoorbeeld een verjaardagsvisite van volwassenen na: je begroet elkaar, feliciteert de jarige, eet taartjes, brengt drankjes rond en doet de babbelende mensen na. Of je speelt een winkelier, een conducteur in de trein of de dokter. Je kunt het spel uitbreiden door uit te beelden wat je wel en niet mag doen in bepaalde situaties. Je mag bijvoorbeeld in een restaurant wél bestellen, netjes eten, rustig praten en je mag er níet zelf je servies naar de keuken brengen, de ober laten struikelen of op je stoel gaan staan. Een kind kan zo ontdekken wat beleefd en wat onbeleefd gedrag wordt gevonden.
Geef inzicht in de gevolgen van gedrag
Zeker zo belangrijk is het dat hij gaat begrijpen dat je met je gedrag een reactie oproept bij de ander. Je kunt bijvoorbeeld uitbeelden wat er gebeurt als je vriendelijk of onvriendelijk omgaat met elkaar. Je zou bijvoorbeeld kunnen nadoen hoe het zou gaan als je kind een boekje zit te bekijken en een ander kind grist het uit zijn handen om de plaatjes te bekijken. Daarna kun je nadoen hoe het zou gaan als dat kind vriendelijk vraagt of hij even mag kijken.
Communiceer toegankelijk
Ook een slechthorend of doof kind moet het gevoel hebben erbij te horen en serieus genomen te worden. Dat maakt het bijvoorbeeld nodig dat er aan tafel op een toegankelijke manier wordt gecommuniceerd, zodat het kind deel heeft aan de gezinsgesprekken, de verhalen, de grappen en de ergernissen. Dat vergroot zijn betrokkenheid bij het gezin, en het levert ook informatie op over dingen die tussen mensen gebeuren, van ruzies tot verliefdheden, en de manieren waarop je daarmee kunt omgaan.
Blijf aandacht houden voor de behoeften van ieder kind
Als er horende broertjes en zusjes zijn, willen die natuurlijk ook hun zegje doen. Dat maakt het ingewikkelder. Als ouder zul je vaak het gevoel hebben te moeten schipperen. Je kunt niet meer doen dan hier alert op blijven en proberen om ieder kind aandacht te geven.
Leer je kind zelf verantwoordelijkheid te nemen voor de communicatie
Wat je dove of slechthorende kind geleidelijk zal moeten leren, is dat hij ook zelf om aandacht of uitleg kan vragen. Op die manier ontdekt hij dat hij niet afhankelijk is van anderen, maar zelf verantwoordelijkheid kan nemen voor de communicatie. Dat zal hem in zijn latere leven zeker helpen.