Kinderen met een Taalontwikkelingsstoornis (TOS) hebben ernstige problemen in het leren en gebruiken van hun eerste taal. Deze problemen worden niet veroorzaakt door andere problemen, zoals gehoorproblemen, een autisme spectrum stoornis of een intellectuele beperking.
De taalproblemen van kinderen met een TOS maken het moeilijker te communiceren met anderen. Dit zorgt er voor dat kinderen minder kunnen leren van hun sociale omgeving. Dit is problematisch voor hun sociaal-emotionele ontwikkeling. Want kinderen krijgen inzicht in zichzelf, in anderen en in sociale regels in contact met andere mensen.
In het EmoTOS project is onderzoek gedaan naar de sociaal-emotionele ontwikkeling van kinderen tussen de 9 en 16 jaar oud met een TOS. Welke problemen ervaren deze kinderen wel én niet? En welke factoren spelen mee bij het ontstaan en in stand houden van deze problemen?
Het onderzoek laat zien dat kinderen met een TOS meer kans hebben op een grote verscheidenheid aan problemen. Er zijn meer sociale problemen, zoals problemen met vrienden en gepest worden. Kinderen met een TOS hebben vaker internaliserende problemen, zoals meer depressieve gevoelens en sociale angst. Ook worden er meer externaliserende problemen gevonden. Bij jonge kinderen met een TOS komt agressie vaker voor en bij oudere kinderen zijn er meer gedragsproblemen. Er is veel variatie binnen de groep van kinderen met een TOS. Sommige kinderen ervaren weinig of geen problemen, terwijl andere kinderen veel en sterke problemen ervaren.
De problemen die bij kinderen met een TOS gezien worden hangen samen met de emotionele competentie van kinderen. Kinderen met een TOS die minder begrip hebben van wat zij voelen en waarom dan leeftijdsgenoten, hebben meer sociaal-emotionele en gedragsproblemen. Ook minder begrip van andermans emoties en minder emotieregulatie zijn belangrijke voorspellers voor het ontstaan van verschillende problemen. De emotionele competentieproblemen overschaduwen vaak de invloed van de ernst van de taalstoornis. Ik de begeleiding en behandeling moet daarom veel aandacht zijn voor de ontwikkeling van emotionele competentie, naast de taalbehandeling.
Opbrengsten EmoTOS project
Informatie brochure
Alle resultaten van het EmoTOS project worden beschreven in de brochure ‘De sociaal-emotionele ontwikkeling van kinderen met een TOS’. Per onderdeel van de sociaal-emotionele ontwikkeling wordt besproken wat het is, hoe het zich ontwikkelt en welke rol communicatie speelt bij de ontwikkeling. Vervolgens bespreken we wat we weten over het onderdeel bij kinderen met een TOS en wat we kunnen doen (en hoe) om dit onderdeel bij kinderen met een TOS te stimuleren. Daarnaast worden aanbevelingen gedaan voor de begeleiding en behandeling van kinderen met een TOS en de erkenning van hun sociaal-emotionele problemen. De brochure is hier te downloaden als scherm versie en als print versie.
Emotieweb
Om een kind met een TOS goed te kunnen begeleiden en behandelen, is het belangrijk te weten op welke gebieden een kind problemen ervaart. Daarom is Emotieweb ontwikkeld (www.emotieweb.nl). Het EmoTOS onderzoek heeft normscores opgeleverd voor in Emotieweb. Professionals kunnen via Emotieweb het sociaal-emotionele functioneren van een individueel kind in kaart brengen: Heeft een individueel kind meer of minder problemen op verschillende onderdelen in vergelijking met kinderen zonder een TOS en in vergelijking met kinderen met een TOS? Zijn er achterstanden in emotionele competentie die onderliggend zijn aan de sociale, internaliserende, of externaliserende problemen? Door de afzonderlijke gebieden in kaart te brengen, kan duidelijk worden in welke gebieden een kind ondersteund moet worden.
Overzicht psycho-educatie materiaal
Om kinderen met een TOS te helpen in hun sociaal-emotionele ontwikkeling is het belangrijk geschikte materialen te gebruiken die rekening houden met het taalniveau van een kind en voldoende visuele ondersteuning bieden. Er zijn verschillende materialen ontwikkelt voor kinderen met een TOS. Vanuit het EmoTOS project hebben we een overzicht gemaakt van de beschikbare materialen en beschreven op welk onderdeel van de sociaal-emotionele ontwikkeling het materiaal zich richt. Hierdoor kunnen professionals materialen kiezen die aansluiten op het gebied dat bij een kind gestimuleerd moet worden. In het overzicht maken we onderscheid tussen materialen die zich richten op de emotionele competentie en materialen die zich richten op het leren begrijpen van de eigen TOS. Klik hier voor het overzicht.
Partnerorganisaties:
Dankzij subsidie van:
