Tolken

Taal is de sleutel tot contact en begrip. Tolken kunnen een belangrijke rol spelen in de communicatie van je kind. Soms is het fijn of zelfs nodig om extra ondersteuning te krijgen, bijvoorbeeld bij een doktersbezoek, zwemles of een feestje. Hoe werkt het inschakelen van een tolk en welke mogelijkheden zijn er?

Tolken: ondersteuning bij communicatie

Waarom een tolk?
Als ouder van een doof of slechthorend kind ben je voortdurend bezig om communicatie soepel te laten verlopen. Je tolkt zelf vaak wat anderen zeggen, maar soms is dat niet haalbaar. Bijvoorbeeld als je tijdens een doktersgesprek je volledige aandacht nodig hebt. Een tolk kan dan uitkomst bieden.

Meer zelfstandigheid voor je kind
Misschien heb je al onderzocht hoe tolken in het onderwijs werken. Maar wist je dat je kind ook buiten school een tolk kan meenemen? Bijvoorbeeld naar sportactiviteiten, feestjes of een familie-evenement. Een tolk helpt je kind niet alleen om anderen beter te begrijpen, maar ook om zichzelf duidelijker uit te drukken. Dit bevordert zelfstandigheid en zorgt ervoor dat je niet altijd hoeft mee te gaan.

Wat doet een tolk?
Een tolk vertaalt alles wat er gezegd wordt, zodat je kind de situatie volledig kan volgen. Bij kinderen vraagt tolken een andere aanpak dan bij volwassenen. Jonge kinderen kunnen vaak maar kort hun aandacht ergens op richten. De tolk blijft gewoon vertalen, en je kind bepaalt zelf wanneer het kijkt of luistert. Op deze manier went je kind al jong aan het gebruik van een tolk.

Wanneer kun je een tolk inschakelen?
Tolken kunnen ingezet worden voor zowel dagelijkse als bijzondere momenten. Denk bijvoorbeeld aan:

• zwemles, zodat je kind de instructies zonder hulp kan volgen,
• buitenschoolse activiteiten, zoals scouting, een sportclub of muziekles,
• sociale gelegenheden, zoals een kinderfeestje, een familiebruiloft of een schoolkamp.

Een tolk zorgt er niet alleen voor dat je kind alles beter meekrijgt, maar helpt je kind ook om zelf beter verstaanbaar te zijn.

Welke soorten tolken zijn er?
Afhankelijk van de behoeften van je kind kun je kiezen uit verschillende tolken:

• Nederlandse Gebarentaal (NGT) is met name geschikt voor kinderen die deze taal dagelijks krijgen aangeboden.
• Nederlands ondersteund met gebaren (NmG) wordt vooral ingezet voor kinderen die ook redelijk veel spreken.
• Als je kind al goed kan lezen, is een schrijftolk mogelijk.

Aanvragen van een tolk

Volledige vergoeding voor tolken
De kosten voor een tolk worden volledig vergoed voor iedereen die doof, slechthorend of CI-dragend is. De tolkvoorzieningen vallen onder drie ministeries: OCW, SZW en VWS. UWV voert deze voorzieningen uit. Wil je voor het eerst tolkuren aanvragen? Dan moet je een digitaal aanvraagformulier invullen bij het UWV.

Tolkuren voor privésituaties
Voor privégebruik, ook wel ‘leefuren’ genoemd, hoef je slechts één keer tolkuren aan te vragen. Dit wordt daarna automatisch verlengd. Je hebt per jaar recht op 30 tolkuren. Voor mensen die doofblind zijn, geldt een hoger aantal: zij krijgen 168 tolkuren per jaar.

Tolkaanvragen in het onderwijs
Leerlingen en studenten kunnen tolkuren aanvragen voor onderwijs:

• 1000 uur per jaar voor leerlingen in het basis-, voortgezet of hoger onderwijs
• 1600 uur per jaar voor leerlingen in het middelbaar beroepsonderwijs (mbo)

De vergoeding voor onderwijs wordt meerjarig toegekend. Daarna moet je opnieuw een aanvraag doen.

Tolkaanvragen voor werk
Ook op de werkvloer kunnen mensen een tolk inzetten:

• Werknemers krijgen standaard 15% van hun werktijd aan tolkuren vergoed.
• Zzp’ers krijgen 25% van hun werktijd aan tolkuren vergoed.

Voor werkuren wordt de vergoeding jaarlijks automatisch verlengd. Bij een tijdelijk contract moet de aanvraag na afloop opnieuw worden ingediend.

Waar kun je een tolk regelen?
Tolken voor onderwijs, werk en privé kun je aanvragen via Tolkcontact.

Meer weten?
Wil je meer informatie of advies? Bekijk de Tolkkeuzehulp voor alle mogelijkheden.