Onderwijs

De school speelt een grote rol in de ontwikkeling van je kind. Naast leren en presteren, is het ook een plek om vrienden te maken, zich sociaal te ontwikkelen en zelfvertrouwen op te bouwen. Voor dove en slechthorende kinderen vraagt dit soms om extra ondersteuning.

Kies je voor regulier onderwijs met aanpassingen, of past speciaal onderwijs beter bij je kind? Beide opties hebben hun eigen voordelen. In Nederland zijn er verschillende mogelijkheden om je kind zo goed mogelijk te begeleiden.

Een school kiezen: wat past bij je kind?

Een kind brengt veel tijd door op school en leert er meer dan alleen taal en rekenen. De school heeft een grote invloed op de totale ontwikkeling, zowel op cognitief als sociaal vlak. Voor dove en slechthorende kinderen is de schoolkeuze extra belangrijk, omdat zij bij het leren speciale begeleiding nodig hebben. Dit geldt ook voor kinderen met een cochleair implantaat (CI) of een ander hoorhulpmiddel.

Passend onderwijs: regulier of speciaal?
Sinds 1 augustus 2014 is de Wet passend onderwijs van kracht. Hierdoor volgen meer leerlingen met een beperking regulier onderwijs, ook auditief beperkte kinderen. Toch kiezen sommige ouders bewust voor speciaal onderwijs.

Ondersteuning in het regulier onderwijs
Wanneer een kind naar regulier onderwijs gaat, kan het ondersteuning krijgen vanuit instellingen die gespecialiseerd zijn in auditieve en communicatieve beperkingen. In Nederland zijn er vier instellingen die dit onderwijs en deze begeleiding bieden: Auris, Kentalis, VierTaal en Vitus-Zuid.

Hoe kom je in aanmerking?
Om gebruik te maken van deze ondersteuning, moet een kind voldoen aan bepaalde indicatiecriteria. Ouders moeten daarnaast aantonen dat hun kind meer ondersteuning nodig heeft dan het regulier onderwijs standaard kan bieden.

---

Speciaal onderwijs voor dove en slechthorende kinderen
Sommige kinderen hebben meer ondersteuning nodig om goed te kunnen leren. Met een intensief onderwijsarrangement, dat extra begeleiding en aanpassingen biedt, kan je kind naar een speciale school binnen een van de vier onderwijsinstellingen: Auris, Kentalis, VierTaal en Vitus-Zuid. Deze scholen zijn volledig ingericht op de behoeften van dove en slechthorende leerlingen, zowel in het basisonderwijs (SO) als in het voortgezet speciaal onderwijs (VSO).

Daarnaast hebben sommige scholen voor kinderen met een taalontwikkelingsstoornis (TOS) ook programma’s voor dove en slechthorende leerlingen. Zo krijgt je kind de ondersteuning die het nodig heeft in een omgeving die aansluit bij zijn of haar leerbehoeften.

Voordelen van speciaal onderwijs
Een speciale school biedt een omgeving waarin de communicatie is afgestemd op de leerlingen. Naast Nederlands wordt er gebarentaal gebruikt, is het onderwijs visueel ingericht en zijn de docenten gespecialiseerd in het lesgeven aan dove en slechthorende kinderen. Daarnaast komen leerlingen in contact met leeftijdsgenoten met een auditieve beperking, wat zorgt voor herkenning, zelfvertrouwen en een sterkere onderlinge band.

Aandachtspunten
Een nadeel van speciaal onderwijs is vaak de reisafstand, omdat deze scholen verspreid over het land liggen. In principe is speciaal onderwijs voor dove leerlingen tweetalig: Nederlands en Nederlandse Gebarentaal worden evenveel aangeboden.

Op speciaal onderwijs kunnen kinderen al vanaf 2,5 of 3 jaar terecht. In totaal zijn er ruim dertig scholen voor leerlingen met een auditieve of communicatieve beperking.

Zie ook: Website Simea – instellingen

Ondersteuning in het regulier onderwijs

Gaat je kind naar een reguliere school en is het aangemeld bij Auris, Kentalis, VierTaal of Vitus-Zuid? Dan wordt samen met jou, de school en je kind gekeken welke ondersteuning nodig is. Een trajectbegeleider helpt hierbij, zodat de begeleiding goed aansluit op de behoeften van je kind.

Onderwijsarrangementen
De Commissie van Onderzoek bepaalt welk onderwijsarrangement het beste past bij je kind:

• Licht arrangement: extra ondersteuning naast de reguliere zorg van de school.
• Medium arrangement: intensievere begeleiding afgestemd op de behoeften van de leerling.

Elk jaar wordt gekeken of het arrangement nog passend is. Als ouder kun je altijd om een evaluatie of heroverweging vragen.

Ben je ontevreden over de ondersteuning?
Begin altijd met een gesprek met de school of de instelling. Als dit niet tot een oplossing leidt, kun je een klacht indienen bij de onderwijsinstelling of contact opnemen met een onderwijsconsulent, de geschillencommissie passend onderwijs of een rechter.

Zorgplicht en ondersteuningsplicht
Reguliere scholen hebben zorgplicht, wat betekent dat ze verantwoordelijk zijn voor passende onderwijszorg binnen de school. Ze moeten ervoor zorgen dat elke leerling de juiste basiszorg en ondersteuning krijgt.

Daarnaast hebben gespecialiseerde instellingen zoals Auris, Kentalis, VierTaal en Vitus-Zuid een ondersteuningsplicht. Zij bieden extra expertise en begeleiding om dove en slechthorende kinderen zo goed mogelijk te ondersteunen in hun ontwikkeling, zowel binnen het regulier als speciaal onderwijs.

Zie ook: Website Simea – passend onderwijs.

Aanmelden en ondersteuning: hoe werkt het?

Wil je je kind aanmelden?
Aanmelden voor extra begeleiding in het regulier onderwijs of speciaal onderwijs kan via een regionaal aanmeldpunt van Auris, Kentalis, VierTaal of Vitus-Zuid. Dit geldt voor jonge kinderen, maar ook voor leerlingen die later in hun schoolloopbaan extra ondersteuning nodig hebben

In het regulier onderwijs kan een kort traject Consultatie en Advies worden ingezet. Heeft je kind meer ondersteuning nodig? Dan start de trajectbegeleiding.

Trajectbegeleiding: samen kijken naar de beste ondersteuning
Je krijgt een vaste contactpersoon die je begeleidt. Samen met een team van specialisten wordt bekeken:

• Wat heeft je kind nodig om goed onderwijs te volgen?
• Welke ondersteuning heeft de school nodig om dit te bieden?

Dit gebeurt op basis van gesprekken, schoolinformatie en soms een observatie. Naast leerprestaties wordt gekeken naar sociaal-emotioneel welzijn en communicatie. Als ouder ben je hierbij een gelijkwaardige partner.

De trajectbegeleider adviseert de Commissie van Onderzoek over de best passende ondersteuning. Elke situatie is uniek, daarom is dit altijd maatwerk.

Zie ook: Simea website – aanmeldpunten.

Met een CI of hoortoestel in het onderwijs: wat heeft je kind nodig?

Veel dove en slechthorende kinderen gebruiken een cochleair implantaat (CI), hoortoestel of botverankerd hoortoestel (BCD) om beter te kunnen horen. Maar goed horen betekent niet automatisch dat ze alles meekrijgen in de klas. Geluiden om hen heen, snelle gesprekken en groepsdiscussies kunnen lastig blijven volgen.

Waarom begeleiding onmisbaar blijft
Een hoorhulpmiddel helpt, maar vervangt het gehoor niet. Kinderen met CI’s of hoortoestellen lopen vaak tegen dezelfde uitdagingen aan als kinderen zonder hulpmiddel. Goede begeleiding blijft daarom essentieel, zowel thuis als op school.

Op school: waar loop je tegenaan?
Steeds meer dove en slechthorende kinderen volgen regulier onderwijs. Maar hoe zorg je ervoor dat je kind zich daar prettig voelt en goed mee kan doen? Leraren hebben vaak weinig ervaring met slechthorendheid en herkennen sociale of emotionele uitdagingen niet altijd.

Als ouder kun je hier alert op zijn en tijdig de juiste ondersteuning regelen. Ambulante Dienstverlening kan scholen helpen om de juiste aanpassingen te maken en extra begeleiding te bieden. Meer weten over de mogelijkheden? Bespreek het met school of een specialist.