Als ouder van een doof of slechthorend kind ben je voortdurend bezig om te zorgen dat de communicatie tussen je kind en zijn/haar omgeving goed verloopt. Je probeert zoveel mogelijk te tolken wat anderen zeggen, maar soms is je gebarenschat niet toereikend of komt het even niet uit. Bijvoorbeeld als je zelf alle aandacht nodig hebt bij een doktersgesprek. Een tolk kan dan een uitkomst zijn.
Onafhankelijk
Misschien gaat je kind straks naar het regulier onderwijs en heb je de mogelijkheden om tolken in te zetten al onderzocht. Maar wist je dat je zoon of dochter ook tolken kan meenemen naar verschillende buitenschoolse activiteiten? Ook voor jonge kinderen met taalontwikkelingsstoornissen kan een tolk nuttig zijn. Een tolk zorgt ervoor dat je kind de les (en de klasgenoten) beter kan volgen. Als ouder hoef je dan niet steeds mee om te zorgen dat de communicatie zal slagen. Dit zorgt ervoor dat je kind jonger onafhankelijk kan worden.
Wat doet een tolk?
De tolk zorgt voor een goed verloop van de communicatie. Tolken voor kinderen vraagt een andere aanpak dan tolken voor volwassenen. De spreekstijl en de aandacht zijn heel anders. Jonge kinderen kunnen vaak maar kort hun aandacht ergens op richten. Dit maakt voor de tolk niet uit. Deze blijft alles vertalen en je kind bepaalt of en wanneer het naar de tolk kijkt. Op deze manier leert je kind al jong te wennen aan de aanwezigheid van een tolk.
Wanneer een tolk?
Tolken worden voor kinderen al bij allerlei situaties ingezet. Je kunt voor dagelijkse, eenmalige of terugkerende situaties een tolk aanvragen. Denk eens aan een zwemles. Door het inzetten van een tolk kan je kind, zonder jouw hulp de zwemles volgen. Maar een tolk kan ook mee naar: de padvinderij, een partijtje of de bruiloft van een familielid. Een tolk maakt het niet alleen mogelijk dat je kind verschillende situaties beter kan meebeleven, de tolk zorgt er ook voor dat je kind zichzelf beter verstaanbaar kan maken als het daar moeite mee heeft.
Verschillende tolken
Er zijn verschillende manieren om te tolken. Afhankelijk van de behoefte van je kind kan je kiezen voor:
- Nederlandse Gebarentaal (NGT)
- Nederlands ondersteund met gebaren (NmG)
- Schrijftolken
NGT is met name geschikt voor kinderen die deze taal dagelijks krijgen aangeboden. NmG wordt vooral ingezet voor kinderen, die ook redelijk veel spreken. En als je kind al goed kan lezen, is een schrijftolk mogelijk.
Aanvragen van een tolk
De kosten voor het inzetten van een tolk worden volledig vergoed voor iedereen die doof, slechthorend of CI-dragend is. De tolkvoorzieningen vallen onder de verantwoordelijkheid van drie ministeries: OCW, SZW en VWS. UWV voert de tolkvoorzieningen voor deze ministeries uit. Wil je voor het eerst tolkuren aanvragen, dan moet je digitaal aanvraagformulier voor het UWV invullen.
Tolkuren voor de privésituatie (‘leefuren’) aanvragen hoef je slechts één keer te doen, want deze voorziening wordt automatisch verlengd. Je hebt per jaar recht op 30 tolkuren voor privésituaties. Als je doofblind bent, heb je recht op 168 tolkuren per jaar voor privésituaties.
Voor onderwijssituaties geldt een vergoeding van 1000 uur voor leerlingen in basis-, voortgezet of hoger onderwijs en van 1600 uur voor leerlingen in het middelbaar beroepsonderwijs (mbo). Voor onderwijs krijg je een meerjarige toekenning. Daarna moet je opnieuw je uren aanvragen.
Ook tijdens het werk kunnen mensen een tolk aanvragen. Standaard wordt 15% van de werktijd aan tolkuren vergoed, wanneer iemand in loondienst is. Zzp’ers krijgen 25% van de werktijd aan tolkuren vergoed. Een toekenning voor werkuren, wordt na een jaar automatisch verlengd. Bij een contract voor bepaalde tijd moet na afloop van het tijdelijke contract de voorziening opnieuw aangevraagd worden.
Voor het regelen van een tolk kun je terecht bij Tolkcontact, of het nu om onderwijs-, werk- of privésituaties gaat.
Meer weten?
Ben je op zoek naar meer informatie? Zie ook de Tolkkeuzehulp.